ਧਰਤੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਪੁਲਾੜ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਾਧਿਆ ਹੈ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ — ਸੂਰਜ ਨੇ। ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨਾਸਾ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਜ 'ਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜੋ ਤੀਬਰ ਵਿਸਫੋਟ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਉਹ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸੂਰਜੀ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਨੈਟਵਰਕ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਗ੍ਰਿਡ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸੂਰਜ ਦੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਉਬਾਲ: AR4087 ਸਨਸਪੌਟ ਦੀ ਹਲਚਲ
ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਸੂਰਜ ਦੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਖੇਤਰ ਸਰਗਰਮ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ 'AR4087 ਸਨਸਪੌਟ' ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਊਰਜਾਵਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਉੱਚ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਸੂਰਜੀ ਵਿਸਫੋਟ—ਜਿਸਨੂੰ 'X-ਕਲਾਸ ਸੋਲਰ ਫਲੇਅਰਜ਼' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ—ਉਗਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਫਲੇਅਰਜ਼ ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਊਰਜਾ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿੱਧੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਚੁੰਬਕੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
13 ਮਈ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ X1.2 ਫਲੇਅਰ ਧਰਤੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਆਇਆ, ਤਾਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ। ਪਰ ਇਸਦੇ ਅਗਲੇ ਹੀ ਦਿਨ X2.7 ਫਲੇਅਰ ਦੇ ਵਿਸਫੋਟ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਰੇਡੀਓ ਸਿਗਨਲਾਂ ਨੂੰ ਅਸਥਿਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਕਿੱਥੇ ਦਿਖਾ ਅਸਰ? ਕੌਣ-ਕੌਣ ਹੋਏ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ?
ਦੂਜੇ ਵੱਡੇ ਵਿਸਫੋਟ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਰਪ, ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਵਿਘਨਿਤ ਹੋਇਆ। ਵਿਮਾਨ ਆਵਾਜਾਈ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨ ਚੈਨਲ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਨੈਟਵਰਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਸਥਾਈ ਵਿਘਨ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਗਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਫਲੇਅਰਜ਼ ਨਿਕਲਦੇ ਰਹੇ, ਤਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਟਾਵਰ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਬੈਕਬੋਨ ਅਤੇ ਜੀਪੀਐਸ ਸਿਸਟਮ ਤੱਕ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਜਦ ਵਿੱਚ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸੂਰਜੀ ਤੂਫ਼ਾਨ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਸੂਰਜੀ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦਰਅਸਲ ਸੂਰਜ ਦੀ ਸਤਹ 'ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਭਿਆਨਕ ਚੁੰਬਕੀ ਵਿਸਫੋਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਊਰਜਾ, ਪਲਾਜ਼ਮਾ ਅਤੇ ਚਾਰਜਡ ਕਣਾਂ ਦੀਆਂ ਤੇਜ਼ ਧਾਰਾਵਾਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਧਾਰਾਵਾਂ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਚੁੰਬਕੀ ਖੇਤਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਵਿਘਨਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਅੰਡਰਸੀ ਕੇਬਲ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਾਰਮਰ ਤੱਕ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਿਆਰੀ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਸਤਰਕ
ਇਸ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਭਾਂਪਦੇ ਹੋਏ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ 8 ਮਈ ਨੂੰ ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਐਕਸਰਸਾਈਜ਼ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਪੇਸ ਏਜੰਸੀਆਂ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਿਕਿਊਰਿਟੀ ਗਰੁੱਪਾਂ ਅਤੇ ਸਾਈਬਰ ਇਨਫਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਗਾਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਸਥਿਤੀ ਰਚੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ 2028 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੂਰਜੀ ਤੂਫ਼ਾਨ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਟਕਰਾਏ, ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ।
ਡ੍ਰਿਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਤੂਫ਼ਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਧੱਕ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਠੱਪ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਗ੍ਰਿਡ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਰਮਰਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਰਾਹੀਂ ਸਰਕਾਰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸੰਕਟ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ।
ਕੀ ਕਰਨ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕ?
ਵਿਗਿਆਨੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਚਾਅ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਸਤਰਕਤਾ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ:
- ਮੋਬਾਈਲ ਨੈਟਵਰਕ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨਾ ਰੱਖੋ। ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ ਲਈ ਬੈਕਅੱਪ ਵਿਕਲਪ ਜਿਵੇਂ ਲੈਂਡਲਾਈਨ, ਦੋ-ਤਰੀਕੇ ਵਾਲਾ ਰੇਡੀਓ ਜਾਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਫ਼ੋਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਰੱਖੋ।
- ਬੈਕਅੱਪ ਪਾਵਰ ਸਿਸਟਮ ਤਿਆਰ ਰੱਖੋ। ਸੂਰਜੀ ਲਾਈਟ, ਪਾਵਰ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਜਨਰੇਟਰ ਵਰਗੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਰੱਖੋ।
- ਰੇਡੀਓ ਜਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਅਲਰਟ ਸਿਸਟਮ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ। ਸੂਰਜੀ ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਏਜੰਸੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਡਿਜੀਟਲ ਡੇਟਾ ਦਾ ਬੈਕਅੱਪ ਲੈ ਲਓ। ਕੰਪਿਊਟਰ, ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਡਿਵਾਈਸਿਜ਼ ਦਾ ਡੇਟਾ ਕਲਾਉਡ ਜਾਂ ਹਾਰਡ ਡਰਾਈਵ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖੋ।
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਹਰ ਪਲ ਸੂਰਜ 'ਤੇ
ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਯੂਰੋਪੀਅਨ ਸਪੇਸ ਏਜੰਸੀ (ESA) ਦੀ ਟੀਮ ਲਗਾਤਾਰ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ, ਸੂਰਜ ਦੇ ਜਿਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਸਫੋਟ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਘੁੰਮ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁਣ ਟਲਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਜੀ ਚੱਕਰ ਆਪਣੇ ਚਰਮ ਵੱਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੂਰਜੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੇਜ਼ ਹੋਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਡਿਜੀਟਲ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
