ਚੈਤਰ ਨੌਰਾਤਿਆਂ ਦੇ ਚੌਥੇ ਦਿਨ ਮਾਤਾ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਚੌਥੇ ਰੂਪ ਮਾਤਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ-ਆਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਨੂੰ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਆਦਿ ਸ਼ਕਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੀ ਮੰਦ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦਾ ਸਰੂਪ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤੇਜਸਵੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ। ਉਹ ਅੱਠ ਬਾਹਾਂ ਵਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੰਡਲ, ਧਨੁਸ਼-ਬਾਣ, ਕਮਲ, ਅਮ੍ਰਿਤ ਕਲਸ਼, ਚੱਕਰ ਅਤੇ ਗਦਾ ਧਾਰਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੂਪ ਤੋਂ ਅਦਭੁਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਉਜਾਲਾ ਭਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਮਾਤਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਆਯੂ, ਯਸ਼, ਬਲ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸੁੱਖ-ਸਮ੍ਰਿਧੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਵਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚੈਤਰ ਨੌਰਾਤਿਆਂ ਦੇ ਇਸ ਦਿਨ ਮਾਤਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਨਾਲ ਸਾਧਕ ਦੇ ਸਮਸਤ ਕਸ਼ਟ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਊਰਜਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦੇਵੀ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦਾ ਸਰੂਪ ਅਤੇ ਪੂਜਨ ਵਿਧੀ
ਮਾਤਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਅੱਠ ਬਾਹਾਂ ਵਾਲੀ ਦੇਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਮੰਡਲ, ਧਨੁਸ਼-ਬਾਣ, ਕਮਲ, ਅਮ੍ਰਿਤ ਕਲਸ਼, ਚੱਕਰ ਅਤੇ ਗਦਾ ਧਾਰਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਆਯੂ, ਯਸ਼, ਬਲ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਮੁਹੂਰਤ
ਆਜ ਦੇ ਦਿਨ ਸਰਵਾਰਥ ਸਿੱਧੀ ਯੋਗ ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਰਹੇਗਾ। ਰਵੀ ਯੋਗ ਸਵੇਰੇ 6:10 ਤੋਂ 8:49 ਤੱਕ ਅਤੇ ਵਿਜੈ ਮੁਹੂਰਤ ਦੁਪਹਿਰ 2:30 ਤੋਂ 3:20 ਤੱਕ ਰਹੇਗਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੂਜਾ-ਪਾਠ ਸਮੇਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੰਗਲਿਕ ਕਾਰਜ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪੂਜਾ ਦੀ ਵਿਧੀ
ਪ੍ਰਾਤ: ਸਨਾਨ ਕਰਕੇ ਸੁੱਚੇ ਵਸਤਰ ਧਾਰਨ ਕਰੋ।
ਮਾਤਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਮਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕਰੋ।
ਮਾਤਾ ਨੂੰ ਪੀਲੇ ਜਾਂ ਸਫ਼ੇਦ ਫੁੱਲ ਅਰਪਣ ਕਰੋ।
ਕੁਮਕੁਮ, ਹਲਦੀ, ਅਕਸ਼ਤ ਅਤੇ ਚੰਦਨ ਚੜ੍ਹਾਓ।
ਧੂਪ ਅਤੇ ਦੀਪ ਜਲਾ ਕੇ ਦੇਵੀ ਦੇ ਮੰਤਰਾਂ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰੋ।
ਦੁਰਗਾ ਸਪਤਸ਼ਤੀ ਦੇ ਚੌਥੇ ਅਧਿਆਇ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰੋ।
ਮਾਤਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਨੂੰ ਮਾਲਪੁਆ ਦਾ ਭੋਗ ਅਰਪਣ ਕਰੋ।
ਆਰਤੀ ਕਰਕੇ ਸੁੱਖ-ਸਮ੍ਰਿਧੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰੋ।
ਪ੍ਰਿਯ ਭੋਗ ਅਤੇ ਮੰਤਰ
ਮਾਤਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਨੂੰ ਮਾਲਪੁਆ, ਦਹੀਂ ਅਤੇ ਹਲਵਾ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰਾ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਭੋਗ ਅਰਪਣ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੇਵੀ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਮੰਤਰ:
"ਯਾ ਦੇਵੀ ਸਰਵਭੂਤੇਸ਼ੂ ਮਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਰੂਪੇਣ ਸੰਸਥਿਤਾ।
ਨਮਸਤਸੈ ਨਮਸਤਸੈ ਨਮਸਤਸੈ ਨਮੋ ਨਮਹ॥"
ਚੈਤਰ ਨੌਰਾਤਿਆਂ ਦੇ ਇਸ ਪਾਵਨ ਅਵਸਰ 'ਤੇ ਮਾਤਾ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਕੇ ਸੁੱਖ, ਸਮ੍ਰਿਧੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰੋ।
