ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਦੀ ਭੱਜ-ਦੌੜ ਭਰੀ ਔਰ ਨਾ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ-ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਦੰਦਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਮ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਗਲਤ ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿੱਠਾ ਖਾਣਾ, ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਖਾਂਦੇ ਰਹਿਣਾ ਔਰ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਨਾ ਕਰਨਾ – ਇਹ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸੜਨ, ਯਾਨੀ ਕੈਵਿਟੀ ਦੇ ਬਣਦੇ ਹਨ।
ਕੈਵਿਟੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਛੇਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਬਾਹਰੀ ਪਰਤ ਨੂੰ ਧੀਰੇ-ਧੀਰੇ ਖਤਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਔਰ ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਨਸਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਬਹੁਤ ਦਰਦ ਔਰ ਦਿੱਕਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸੜਨ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟੌਫੀ, ਚਾਕਲੇਟ ਜਾਂ ਚਿਪਚਿਪਾ ਖਾਣਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ ਔਰ ਦੰਦ ਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਉੱਤੇ ਚਿਪਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਚਿਪਕੇ ਹੋਏ ਖਾਣੇ ਦੇ ਕਣ ਧੀਰੇ-ਧੀਰੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੰਦਾਂ ਉੱਤੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਕੇ ਐਸਿਡ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਦੰਦ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਪਰਤ ਯਾਨੀ ਇਨੈਮਲ ਨੂੰ ਧੀਰੇ-ਧੀਰੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਨੈਮਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਔਰ ਉਸ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਛੇਦ ਬਣਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕੈਵਿਟੀ ਜਾਂ ਦੰਦ ਦੀ ਸੜਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਬਰੱਸ਼ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਔਰ ਇਸ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਸੜਨ ਹੋਰ ਵੱਧ ਸਕਦੀ ਹੈ ਔਰ ਦੰਦ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਰਦ, ਸੋਜ ਔਰ ਸੰਕਰਮਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੈਵਿਟੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ
ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਕੈਵਿਟੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਦਰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਪਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸੜਨ ਵੱਧਦੀ ਹੈ, ਕੁਝ ਲੱਛਣ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ:
- ਠੰਡਾ ਜਾਂ ਗਰਮ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਿੱਚ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਝਨ-ਝਨਣਾਹਟ
- ਮਿੱਠਾ ਖਾਣ ਤੇ ਦਰਦ
- ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਛੇਦ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ
- ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬਦਬੂ ਆਉਣਾ
- ਚਬਾਉਂਦੇ ਵਕਤ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ
ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਔਰ ਰੂਟ ਕੈਨਾਲ ਜਾਂ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਦੀ ਨੌਬਤ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸੜਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਸਾਫ਼-ਸਫ਼ਾਈ ਹੈ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ: ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਬਰੱਸ਼ ਕਰਨਾ ਆਦਤ ਬਣਾ ਲੈਣ। ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਰੱਸ਼ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੋ ਤਾਂ ਕਿ ਦਿਨ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹਟ ਜਾਣ। ਫਲੋਰਾਈਡ ਵਾਲੇ ਟੂਥਪੇਸਟ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰੋ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇਨੈਮਲ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਔਰ ਸੜਨ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।
ਡਾਈਟ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ ਧਿਆਨ: ਮਿੱਠਾ, ਕੋਲਡ ਡਰਿੰਕਸ, ਚਾਕਲੇਟ, ਕੇਕ-ਪੇਸਟਰੀ ਔਰ ਚਿਪਚਿਪਾ ਖਾਣਾ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਖਾਓ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੰਦਾਂ ਉੱਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਜਲਦੀ ਪਨਪਦੇ ਹਨ। ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਦੁੱਧ, ਦਹੀਂ, ਪਨੀਰ ਔਰ ਦਾਲ ਜਿਹੇ ਹੈਲਦੀ ਫ਼ੂਡ ਨੂੰ ਡਾਈਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ।
ਵਾਰ-ਵਾਰ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਚੋ: ਹਰ ਥੋੜੀ ਦੇਰ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਖਾਣ ਤੋਂ ਦੰਦਾਂ ਉੱਤੇ ਐਸਿਡ ਬਣਦਾ ਹੈ ਔਰ ਕੈਵਿਟੀ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧਦਾ ਹੈ। ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਮੀਲ ਔਰ ਦੋ ਹੈਲਦੀ ਸਨੈਕਸ ਦਾ ਪੈਟਰਨ ਫਾਲੋ ਕਰੋ।
ਹਰ 6 ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਡੈਂਟਿਸਟ ਤੋਂ ਚੈਕਅਪ ਕਰਵਾਓ: ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸੜਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪਛਾਣ ਸਿਰਫ਼ ਡੈਂਟਿਸਟ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਿਯਮਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੈਕਅਪ ਕਰਵਾਉਣ ਨਾਲ ਵੱਡੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੈਵਿਟੀ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਉਪਾਅ ਔਰ ਕੁਦਰਤੀ ਇਲਾਜ
ਜੇਕਰ ਸੜਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੁਝ ਕੁਦਰਤੀ ਉਪਾਵਾਂ ਨਾਲ ਇਸਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਔਰ ਦਰਦ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਲੌਂਗ ਦਾ ਤੇਲ: ਲੌਂਗ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਯੂਜੇਨੋਲ ਨਾਮਕ ਤੱਤ ਦਰਦ ਔਰ ਸੋਜ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਰੂਈ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਵਿੱਚ ਲੌਂਗ ਦਾ ਤੇਲ ਲਗਾ ਕੇ ਕੈਵਿਟੀ ਵਾਲੇ ਦੰਦ ਉੱਤੇ ਰੱਖੋ। ਦਿਨ ਵਿੱਚ 2-3 ਵਾਰ ਇਸਨੂੰ ਦੁਹਰਾਓ।
- ਨਾਰੀਅਲ ਤੇਲ ਨਾਲ ਆਇਲ ਪੁਲਿੰਗ: ਸਵੇਰੇ ਖਾਲੀ ਪੇਟ 1 ਚਮਚਾ ਨਾਰੀਅਲ ਤੇਲ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ 10 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਘੁਮਾਓ, ਫਿਰ ਥੁੱਕ ਦਿਓ ਔਰ ਕੁੱਲੀ ਕਰੋ। ਇਹ ਮੂੰਹ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਔਰ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸੜਨ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।
- ਹਲਦੀ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ: ਹਲਦੀ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀ-ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆधा ਚਮਚਾ ਹਲਦੀ ਵਿੱਚ ਥੋੜਾ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪੇਸਟ ਬਣਾ ਲਓ ਔਰ ਦੰਦਾਂ ਉੱਤੇ ਲਗਾਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਔਰ ਸੋਜ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਨੀਮ ਦੀ ਦਾਤੂਨ: ਨੀਮ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਐਂਟੀਸੈਪਟਿਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨੀਮ ਦੀ ਦਾਤੂਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੰਦ ਸਾਫ਼ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਔਰ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਪਨਪ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੇ।
- ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਨਮਕ ਦਾ ਗਰਾਰਾ: ਇੱਕ ਗਿਲਾਸ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਅੱਧਾ ਚਮਚਾ ਨਮਕ ਮਿਲਾ ਕੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਗਰਾਰਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਮੂੰਹ ਦੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਖਤਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਔਰ ਸੋਜ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੈਵਿਟੀ ਰੋਕਣ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਉਪਾਅ
ਬੱਚੇ ਮਿੱਠਾ ਔਰ ਟੌਫੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੰਦ ਜਲਦੀ ਸੜਦੇ ਹਨ। ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ:
- ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁੱਲੀ ਕਰਵਾਓ
- ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਬਰੱਸ਼ ਕਰਵਾਓ
- ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਬਰੱਸ਼ ਵਿੱਚ ਫਲੋਰਾਈਡ ਵਾਲਾ ਟੂਥਪੇਸਟ ਦਿਓ (ਉਮਰ ਅਨੁਸਾਰ)
- ਹਰ 6 ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਡੈਂਟਿਸਟ ਤੋਂ ਚੈਕਅਪ ਕਰਵਾਓ
- ਬੋਤਲ ਫੀਡਿੰਗ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ
ਡਾਕਟਰ ਕਦੋਂ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦਰਦ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਚਬਾਉਣ ਵਿੱਚ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਲੋਕ ਦੰਦ ਦੇ ਹਲਕੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੰਦਾਂ ਤੋਂ ਖੂਨ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਨਾ ਲਓ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ ਕਿਸੇ ਵਧੀਆ ਡੈਂਟਿਸਟ ਤੋਂ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਹੀ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕਰਵਾਉਣ ਨਾਲ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੰਦ ਕੱਢਣ ਦੀ ਨੌਬਤ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤੋ ਔਰ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਕਿ ਦਰਦ ਔਰ ਸੜਨ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸੜਨ ਯਾਨੀ ਕੈਵਿਟੀ ਇੱਕ ਆਮ ਪਰ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਨਾ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬਿਹਤਰ ਹੈ ਕਿ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਔਰ ਘਰੇਲੂ ਉਪਾਵਾਂ ਨਾਲ ਇਸਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ। ਸਾਥ ਹੀ, ਡੈਂਟਿਸਟ ਤੋਂ ਨਿਯਮਿਤ ਚੈਕਅਪ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਰਹੋ ਤਾਂ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਕੜ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਵੇ।
