ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਤੇ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਡੈਂਗੂ, ਮਲੇਰੀਆ ਤੇ ਟਾਈਫਾਈਡ ਮੁੱਖ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੁਖ਼ਾਰ, ਕਮਜ਼ੋਰੀ, ਸਿਰ ਦਰਦ ਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਰੋਗ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਠੀਕ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਆਓ, ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਡੈਂਗੂ, ਮਲੇਰੀਆ ਤੇ ਟਾਈਫਾਈਡ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਰੋਗ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਡੈਂਗੂ: ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਕਮਜ਼ੋਰੀ
ਡੈਂਗੂ ਇੱਕ ਵਾਇਰਲ ਬੁਖ਼ਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਏਡੀਜ਼ ਮੱਛਰ (Aedes aegypti) ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਗ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਡੈਂਗੂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਬੁਖ਼ਾਰ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਜੋੜਾਂ ਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਤੇ ਚਮੜੀ 'ਤੇ ਧੱਬੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਡੈਂਗੂ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲਹੂ ਦਾ ਥੱਕਾ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਘੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਲਹੂ ਪਤਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਨ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਡੈਂਗੂ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਰੀਰ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ) ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਥਕਾਨ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਠੀਕ ਹੋਣ ਵਿੱਚ 2 ਤੋਂ 4 ਹਫ਼ਤੇ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਡੈਂਗੂ ਦੇ ਲੱਛਣ
- ਤੇਜ਼ ਬੁਖ਼ਾਰ
- ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਦੀ ਕਮੀ
- ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ
- ਚਮੜੀ 'ਤੇ ਧੱਬੇ
- ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਰਦ
- ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰ ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਨ
ਮਲੇਰੀਆ: ਸਰੀਰ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ
ਮਲੇਰੀਆ ਵੀ ਇੱਕ ਮੱਛਰ ਜਨਿਤ ਰੋਗ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਮਲੇਰੀਆ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਪਲਾਜ਼ਮੋਡੀਅਮ ਨਾਮ ਦਾ ਪਰਜੀਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮੱਛਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰੋਗ ਦਾ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬੁਖ਼ਾਰ ਆਉਣਾ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੰਬਣੀ ਤੇ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ ਹੈ। ਮਲੇਰੀਆ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧਦਾ ਤੇ ਘੱਟਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀ ਊਰਜਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਮਲੇਰੀਆ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੁਖ਼ਾਰ ਤੇ ਪਸੀਨੇ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਊਰਜਾ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਬੁਖ਼ਾਰ ਦੌਰਾਨ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕੰਬਣੀ ਤੇ ਤੇਜ਼ ਬੁਖ਼ਾਰ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਨ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 7 ਤੋਂ 10 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ
- ਠੰਡ ਲੱਗਣਾ ਤੇ ਕੰਬਣੀ
- ਸਿਰ ਦਰਦ ਤੇ ਉਲਟੀਆਂ
- ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਤੇ ਥਕਾਨ
- ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਤੇ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ
- ਬੁਖ਼ਾਰ ਦਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਆਉਣਾ
ਟਾਈਫਾਈਡ: ਧੀਮੀ-ਧੀਮੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ
ਟਾਈਫਾਈਡ ਇੱਕ ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੂਸ਼ਿਤ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਗ ਧੀਮੀ-ਧੀਮੀ ਵੱਧਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਲਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਰੋਗ ਵੱਧਦਾ ਹੈ, ਤਿਵੇਂ-ਤਿਵੇਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਤੇ ਥਕਾਨ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਟਾਈਫਾਈਡ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸੈਲਮੋਨੇਲਾ ਟਾਈਫੀ ਨਾਮ ਦਾ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਰੀਰ ਦੇ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਟਾਈਫਾਈਡ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੁਖ਼ਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗਣਾ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰ ਤੇ ਥਕਾਨ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਗ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪਾਚਨ ਸ਼ਕਤੀ ਤੇ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦੀ ਕਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਟਾਈਫਾਈਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਕਈ ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੀਕ ਹੋਣ ਵਿੱਚ 10 ਤੋਂ 30 ਦਿਨ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਟਾਈਫਾਈਡ ਦੇ ਲੱਛਣ
- ਲਗਾਤਾਰ ਬੁਖ਼ਾਰ ਆਉਣਾ
- ਭੁੱਖ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰ
- ਸਿਰ ਦਰਦ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ
- ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
- ਥਕਾਨ ਤੇ ਸੁਸਤੀ
ਕਿਹੜਾ ਰੋਗ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ?
ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਰੋਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਰੋਗ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਵਾਲ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਹਰ ਰੋਗ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਓ, ਆਪਾਂ ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਸਮਝੀਏ:
- ਡੈਂਗੂ: ਡੈਂਗੂ ਦੌਰਾਨ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਦੀ ਕਮੀ ਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਲਹੂ ਪਤਲਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਨ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਮਲੇਰੀਆ: ਮਲੇਰੀਆ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬੁਖ਼ਾਰ ਤੇ ਪਸੀਨੇ ਕਾਰਨ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਡੈਂਗੂ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਦੀ ਥਕਾਨ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
- ਟਾਈਫਾਈਡ: ਟਾਈਫਾਈਡ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਧੀਮੀ-ਧੀਮੀ ਵੱਧਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਰੋਗ ਸਰੀਰ ਦੇ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਤੇ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਰੋਗ ਦੀ ਰਿਕਵਰੀ ਲੰਬੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਦਾ ਅੰਦਰੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਥਕਾਨ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਰੋਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਡੈਂਗੂ ਤੇ ਟਾਈਫਾਈਡ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਡੈਂਗੂ ਵਿੱਚ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦੀ ਤਾਕਤ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਟਾਈਫਾਈਡ ਧੀਮੀ-ਧੀਮੀ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਾਲਾਂਕਿ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਇੰਨਾ ਡੂੰਘਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜਿੰਨਾ ਡੈਂਗੂ ਤੇ ਟਾਈਫਾਈਡ ਦਾ।
```
```
