આઈએમએફે પાકિસ્તાનના રાહત કાર્યક્રમની આગામી કિશ્ત પહેલાં 11 નવી શરતો લાદી અને ભારત-પાક તણાવને આર્થિક જોખમ ગણાવ્યું. પાકિસ્તાનનું સંરક્ષણ બજેટ 2414 અબજ રૂપિયા છે, જે ગયા વર્ષ કરતાં 12% વધુ છે.
Pakistan: પાકિસ્તાનને થોડા સમય પહેલાં ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (આઈએમએફ) તરફથી 1 અબજ ડોલરની લોન મળી હતી. આ લોન પાકિસ્તાનની આર્થિક મદદ માટે હતી, પરંતુ હવે આઈએમએફ ચિંતિત છે કે આ પૈસાનો સાચા રીતે ઉપયોગ થશે કે નહીં. ખાસ કરીને જ્યારે પાકિસ્તાન સતત પોતાના સંરક્ષણ બજેટમાં વધારો કરી રહ્યું છે અને ભારત-પાકિસ્તાન વચ્ચેનો તણાવ પણ વધી રહ્યો છે. આ જ કારણે આઈએમએફે પાકિસ્તાન માટે પોતાના રાહત કાર્યક્રમની આગામી કિશ્ત જાહેર કરતા પહેલાં 11 નવી શરતો લાદી છે.
આઈએમએફે પાકિસ્તાન પર લાદી 11 કડક શરતો
આઈએમએફે સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે જો પાકિસ્તાન પોતાની આર્થિક સ્થિતિ સુધારવા માંગે છે, તો તેણે આ 11 શરતો માનવી પડશે. આ શરતો નીચે મુજબ છે:
- 17,600 અબજ રૂપિયાનું નવું બજેટ પસાર કરવું જરૂરી રહેશે: આગામી નાણાકીય વર્ષનું બજેટ સંસદમાંથી પસાર થવું ફરજિયાત રહેશે.
- વીજળીના બિલમાં વધારો કરવો પડશે: ઊર્જા ક્ષેત્રમાં સુધારા માટે ટેરિફ વધારવા પડશે.
- જૂની ગાડીઓના આયાત પર પ્રતિબંધ હટાવવો પડશે: ત્રણ વર્ષથી જૂની ગાડીઓનો આયાત ફરી શરૂ કરવો પડશે.
- નવો કૃષિ આવકવેરો કાયદો લાગુ કરવો પડશે: ચાર સંઘીય એકમો દ્વારા કર સુધારા લાગુ કરવા પડશે.
- દેશમાં સંચાર અભિયાનને મજબૂત કરવું પડશે: જન જાગૃતિ વધારવા માટે.
- આઈએમએફની ભલામણો અનુસાર સુધારા દેખાડવા પડશે: સંચાલન અને વહીવટી સુધારાઓ લાગુ કરવા પડશે.
- 2027 પછીની નાણાકીય યોજના જાહેર કરવી પડશે: એક સ્પષ્ટ રોડમેપ આપવો પડશે.
- ઊર્જા ક્ષેત્રમાં ચાર વધારાની શરતો: ટેરિફ નિર્ધારણ, વિતરણ સુધારા અને નાણાકીય પારદર્શિતા પર ભાર.
પાકિસ્તાનનું વધતું સંરક્ષણ બજેટ આઈએમએફ માટે ચિંતાનો વિષય
પાકિસ્તાનની આર્થિક મુશ્કેલીઓ દિન પ્રતિદિન વધી રહી છે. મોંઘવારી અને નબળા અર્થતંત્ર વચ્ચે પાકિસ્તાને પોતાના સંરક્ષણ બજેટમાં 12%નો વધારો કર્યો છે. આગામી નાણાકીય વર્ષ માટે સંરક્ષણ બજેટ 2414 અબજ રૂપિયા નક્કી કરવામાં આવ્યું છે, જે ગયા વર્ષ કરતાં ઘણું વધુ છે. આ ઉપરાંત, શહબાઝ સરકારે આ મહિનાની શરૂઆતમાં 2500 અબજ રૂપિયાના બજેટની યોજના પણ બનાવી છે, જે 18%નો વધારો છે.
આઈએમએફ આ સંરક્ષણ બજેટના વધારાને લઈને ખૂબ નારાજ છે કારણ કે તેને દેશની નાણાકીય સ્થિરતા માટે જોખમ માનવામાં આવી રહ્યું છે. વધતા સંરક્ષણ ખર્ચને કારણે પાકિસ્તાનની આર્થિક સમસ્યાઓ વધુ ગંભીર બની શકે છે.
ભારત-પાકિસ્તાન તણાવ આઈએમએફ માટે આર્થિક જોખમ
આઈએમએફે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ચાલી રહેલા તણાવને પણ પાકિસ્તાનની આર્થિક સ્થિતિ માટે એક ગંભીર જોખમ ગણાવ્યું છે. સતત વધતા તણાવને કારણે પાકિસ્તાનની આર્થિક સુધાર પ્રક્રિયા પ્રભાવિત થઈ રહી છે. આઈએમએફનું માનવું છે કે જો ભારત-પાકિસ્તાન વચ્ચેના સંબંધો સુધરશે નહીં, તો પાકિસ્તાનની નાણાકીય સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
આતંકવાદને ફંડિંગ કરવા પર ભારતની કડક પ્રતિક્રિયા
ભારત સરકારે વારંવાર કહ્યું છે કે પાકિસ્તાન આતંકવાદીઓને નાણાકીય સહાય કરી રહ્યું છે. તાજેતરમાં પાકિસ્તાનના મંત્રી તનવીર હુસેને મુરિદ્કેની મુલાકાત લીધી હતી, જે આતંકવાદીઓના ઠેકાણાઓ પૈકી એક ગણવામાં આવે છે. તેમણે આ વિસ્તારના પુનર્નિર્માણની વાત કરી હતી, જેના પર ભારતે કડો પ્રતિકાર વ્યક્ત કર્યો હતો.
ભારતના રક્ષામંત્રી રાજનાથ સિંહે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે પાકિસ્તાનને કોઈપણ પ્રકારની નાણાકીય મદદ આપવી એ આતંકવાદને પ્રોત્સાહન આપવા જેવું છે. આ મુદ્દા પર ભારતની ચિંતા વધી રહી છે.
