બનારસ શહેરની પૌરાણિક કથા
બનારસ, જેને કાશી અને વाराણસીના નામથી પણ ઓળખાય છે, તે હિંદુ ધર્મના સૌથી પવિત્ર શહેરોમાંનું એક છે. આ શહેરનો ઇતિહાસ અને સંસ્કૃતિ ખૂબ જ પ્રાચીન અને સમૃદ્ધ છે. બનારસ સાથે અનેક પૌરાણિક કથાઓ જોડાયેલી છે, જેમાંથી એક મુખ્ય કથા ભગવાન શિવ સાથે સંબંધિત છે.
ભગવાન શિવ અને બનારસની સ્થાપના:
પૌરાણિક કથા અનુસાર, બનારસનો સીધો સંબંધ ભગવાન શિવ સાથે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ શહેર ભગવાન શિવ દ્વારા સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું હતું. એક સમયે, ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતીએ કૈલાસ પર્વત છોડીને પૃથ્વી પર આવવાનો નિર્ણય કર્યો. તેઓએ એવી જગ્યાની શોધ કરી જે શાંત અને પવિત્ર હોય. તેમની શોધ ગંગા નદીના કાંઠે આવેલા એક સુંદર સ્થળે સમાપ્ત થઈ. તેઓએ તેને પોતાનું નિવાસસ્થાન બનાવવાનો નિર્ણય કર્યો અને તેને 'કાશી' નામ આપ્યું, જેનો અર્થ 'પ્રકાશનું સ્થળ' થાય છે.
ભગવાન શિવનું કહેવું હતું કે કાશીમાં રહેનાર દરેક વ્યક્તિ તેમના સંરક્ષણ હેઠળ રહેશે અને ક્યારેય કોઈપણ પ્રકારનો દુઃખનો ભોગ નહીં બને. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે કાશીમાં મૃત્યુ પામેલ વ્યક્તિ સીધી મુક્તિ મેળવે છે અને તે પુનર્જન્મના ચક્રમાંથી મુક્ત થાય છે. આ જ કારણ છે કે બનારસને મુક્તિનું શહેર પણ કહેવામાં આવે છે.
વિષ્ણુ અને શિવની કથા:
બીજી પૌરાણિક કથા અનુસાર, ભગવાન વિષ્ણુએ એકવાર કાશીમાં આવીને તપસ્યા કરી હતી. તેમની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન શિવએ તેમને દર્શન આપ્યા અને વરદાન આપ્યું કે જે કોઈ વ્યક્તિ કાશીમાં આવીને ગંગા સ્નાન કરશે અને તેમના (શિવ) ની ભક્તિ કરશે, તેને મુક્તિ પ્રાપ્ત થશે. તેથી, બનારસમાં ગંગા સ્નાન અને શિવની પૂજાનું ખાસ મહત્વ છે.
દુર્ગાકુણ્ડ અને દુર્ગા મંદિરની કથા:
બનારસમાં આવેલા દુર્ગાકુણ્ડ અને દુર્ગા મંદિરની પણ એક પૌરાણિક કથા છે. કહેવામાં આવે છે કે આ સ્થળે માતા દુર્ગાએ મહિષાસુરનો વધ કર્યો હતો. આ મંદિર અને કુણ્ડ આ ઘટનાની યાદમાં બનાવવામાં આવ્યા છે. આ મંદિરમાં દર વર્ષે દુર્ગા પૂજાના સમયે હજારો ભક્તો આવે છે અને માતા દુર્ગાની આરાધના કરે છે.
આ પૌરાણિક કથાઓએ બનારસને એક વિશિષ્ટ ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ આપ્યું છે. આ શહેર માત્ર ધાર્મિક દૃષ્ટિકોણથી જ મહત્વપૂર્ણ નથી, પણ તે ભારતીય સંસ્કૃતિ અને સભ્યતાનું એક મુખ્ય કેન્દ્ર પણ છે.
