રાજસ્થાનના સિરોહી જિલ્લામાં આવેલા માઉન્ટ આબુની અરવલ્લી પર્વતમાળામાં એક પ્રાચીન અને ચમત્કારિક મંદિર આવેલું છે, જેને અધર દેવી મંદિર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ મંદિર લગભગ 5500 વર્ષ જૂનું છે અને અહીં ભક્તોની બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. માંના દર્શન માટે ભક્તોએ ગુફાની અંદરથી પસાર થવું પડે છે, જે આ મંદિરને વધુ ખાસ બનાવે છે.
માઉન્ટ આબુ રાજસ્થાનનું એકમાત્ર પર્વતીય પ્રવાસન સ્થળ છે, જ્યાં આવેલું અર્બુદા દેવી મંદિર દેશના 51 શક્તિપીઠોમાંથી એક છે. આ શક્તિપીઠની ખાસ વાત એ છે કે અહીં માં કાત્યાયનીની ગુપ્ત રીતે પૂજા કરવામાં આવે છે. અધર દેવી મંદિર માત્ર તેના ધાર્મિક મહત્વ માટે જ નહીં, પણ અહીંની કુદરતી સુંદરતા અને દિવ્ય વાતાવરણ પણ શ્રદ્ધાળુઓને પોતાની તરફ આકર્ષે છે. મંદિરમાં રોજ ભક્તોનો ઘોડાપુર રહે છે અને અહીં આવીને લોકો પોતાની મનોકામનાઓ પૂર્ણ થવાની પ્રાર્થના કરે છે.
પૌરાણિક મહત્વ અને સ્થાપના
અર્બુદા દેવી મંદિર લગભગ 5500 વર્ષ જૂનું છે અને તે અરવલ્લી પર્વતમાળાની ગુફામાં આવેલું છે. મંદિરનો મુખ્ય દ્વાર એક કુદરતી ગુફામાંથી પસાર થાય છે, જેમાં લગભગ 350 સીડીઓ ચઢવી પડે છે. અહીં દેવી કાત્યાયનીની ગુપ્ત પૂજા થાય છે, જે તેને અન્ય શક્તિપીઠોથી અલગ બનાવે છે. આ મંદિર માત્ર ધાર્મિક દ્રષ્ટિએ જ મહત્વનું નથી, પણ કુદરતી સૌંદર્યથી પણ પરિપૂર્ણ છે. ગુફાની અંદર આવેલું દેવીનું સ્વરૂપ મનને શાંતિ અને આસ્થાથી ભરી દે છે. સ્કંદ પુરાણમાં પણ આ સ્થાનનો ઉલ્લેખ દેવી કાત્યાયનીના રૂપમાં કરવામાં આવેલો છે.
કાત્યાયની અને અંબાજીનો પૌરાણિક સંબંધ
નવરાત્રિ દરમિયાન મંદિરમાં શ્રદ્ધાળુઓનો મોટો સમુદાય ઉમટી પડે છે. અષ્ટમીની રાત્રે ખાસ મહાયજ્ઞ અને નવમીના દિવસે પૂર્ણાહુતિનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ દિવસોમાં મંદિરમાં અખંડ પાઠ પણ ચાલે છે, જે ભક્તોમાં ખાસ આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે. માઉન્ટ આબુના આ શક્તિપીઠનો ગુજરાતના પ્રસિદ્ધ અંબાજી મંદિર સાથે પણ સંબંધ છે. માન્યતા છે કે અર્બુદા દેવી અને અંબાજી દેવી બહેનો છે. અંબાજીમાં દેવીના આઠમા સ્વરૂપની પૂજા થાય છે, જ્યારે માઉન્ટ આબુમાં છઠ્ઠા સ્વરૂપની.
આસ્થા અને પ્રવાસનનો સંગમ
અર્બુદા દેવી મંદિર માત્ર શ્રદ્ધાળુઓ માટે જ નહીં, પણ પ્રવાસીઓ માટે પણ આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે. માઉન્ટ આબુના એકમાત્ર પર્વતીય સ્થળ પર આવેલું આ મંદિર ભક્તોની બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ કરવા માટે પ્રસિદ્ધ છે. મંદિર માઉન્ટ આબુના મુખ્ય શહેરથી થોડા કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે. અહીં પહોંચવા માટે સીડીઓનો માર્ગ અપનાવવો પડે છે. પહાડી રસ્તાઓ અને કુદરતી સુંદરતાની વચ્ચે મંદિર સુધીની મુસાફરી એક અનોખો અનુભવ પૂરો પાડે છે.
અર્બુદા દેવી મંદિર માત્ર એક ધાર્મિક સ્થળ જ નથી, પણ આધ્યાત્મિક શાંતિનું કેન્દ્ર પણ છે. નવરાત્રિ દરમિયાન અહીં આવનારા ભક્તો દેવીની કૃપા અને કુદરતી સૌંદર્યનો એક સાથે અનુભવ કરે છે.
