ચીને ૭૫ ગરીબ દેશોને દેવાના જાળમાં ફસાવ્યા છે. હવે આ દેશો પર અબજો ડોલરના દેવાની વસૂલાતનો દબાણ છે. BRI પ્રોજેક્ટ હેઠળ ચીન ગરીબ દેશોને પોતાના શિકંજામાં કસી રહ્યું છે.
China BRI Project: દુનિયાના ગરીબ અને વિકાસશીલ દેશો પર ચીનનું દેવાનું જાળ ઊંડું થતું જાય છે. એક તાજા રિપોર્ટ મુજબ, ચીને ૭૫ સૌથી ગરીબ દેશોને અબજો ડોલરનું દેવું આપ્યું છે. હવે આ દેશોએ આ વર્ષે ચીનને ૨૨ અબજ ડોલરની દેવાની કિસ્ત ચૂકવવાની છે. આનાથી આ દેશોની અર્થવ્યવસ્થા પર મોટો દબાણ બન્યો છે.
Lowy Instituteની રિપોર્ટનો ખુલાસો
ઓસ્ટ્રેલિયાના Lowy Instituteએ મંગળવારે એક રિપોર્ટ જાહેર કરી જેમાં જણાવાયું છે કે ચીને દુનિયાના ૭૫ ગરીબ દેશોને લગભગ ૩૫ અબજ ડોલરનું દેવું આપ્યું છે. આ દેશો પર એટલો દબાણ છે કે તેમના સ્વાસ્થ્ય, શિક્ષણ અને આબોહવા જેવા મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રો પર ખર્ચ કરવું પણ મુશ્કેલ બની ગયું છે. રિપોર્ટમાં સ્પષ્ટ રીતે કહેવાયું છે કે ચીન હવે આ દેશો માટે મદદરૂપ બેન્કર નથી, પરંતુ દેવું વસૂલનાર બની ગયું છે.
BRI દ્વારા ગરીબ દેશોને જાળમાં ફસાવી રહ્યું છે ચીન
ચીનના બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનીશિએટિવ એટલે કે BRI પ્રોજેક્ટ હેઠળ આ દેવા આપવામાં આવ્યા છે. આ યોજના હેઠળ ચીને ગરીબ અને વિકાસશીલ દેશોમાં રસ્તા, પુલ, એરપોર્ટ, હોસ્પિટલ અને અન્ય મૂળભૂત ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના નિર્માણ માટે મોટા પાયે લોન આપ્યા છે. ચીન આ દેશોને ઉંચી વ્યાજ દરે દેવું આપે છે અને પછી ધીમે ધીમે તેમને પોતાના દેવાના જાળમાં ફસાવી લે છે. ત્યારબાદ તે આ દેશો પર પોતાનો વ્યૂહાત્મક કબજો મજબૂત કરે છે.
દેવું આપવાની હોડમાં ચીન સૌથી મોટું દેવું આપનાર બન્યું
ચીને ૨૦૧૬ સુધીમાં દુનિયાના સૌથી મોટા દેવું આપનાર તરીકે પોતાનું સ્થાન બનાવી લીધું હતું. તેનું કુલ દેવું ૫૦ અબજ ડોલરથી વધુ થઈ ગયું હતું. આ આંકડો પશ્ચિમી દેશોના સંયુક્ત દેવા કરતાં પણ વધુ હતો. ચીને ઘણા દેશોને દેવું આપીને તેમના કુદરતી સંસાધનો અને વ્યૂહાત્મક ક્ષેત્રોમાં પોતાનો કબજો મજબૂત કર્યો છે.
લાઓસ સહિત ઘણા દેશો દેવાના બોજ નીચે દબાયા
Lowy Instituteની રિપોર્ટમાં લાઓસનો ઉદાહરણ પણ આપવામાં આવ્યું છે. લાઓસે ઘરેલુ ઉર્જા ક્ષેત્રમાં મોટા રોકાણ માટે ચીન પાસેથી મોટું દેવું લીધું. પરંતુ હવે તે આ દેવાના બોજ નીચે દબાઈ ગયું છે. ચીને દેવું આપવું ત્યારે બંધ કરી દીધું જ્યારે લાઓસને તેની સૌથી વધુ જરૂર હતી. આ રીતે લાઓસ જેવા દેશો ગંભીર આર્થિક સંકટમાં ફસાઈ ગયા છે.
ચીન પર ઘરેલુ દબાણ પણ વધ્યું
ભલે ચીન દુનિયાભરમાં દેવું વહેંચી રહ્યું છે, પરંતુ હવે તેના પર પણ પોતાના દેશની અંદર દેવું વસૂલવાનું દબાણ વધવા લાગ્યું છે. પાકિસ્તાન, કઝાખસ્તાન, મોંગોલિયા અને લાઓસ જેવા દેશોને ચીને મોટું દેવું આપ્યું છે. આ ઉપરાંત આર્જેન્ટિના, બ્રાઝિલ અને ઈન્ડોનેશિયા જેવા ખનિજ સમૃદ્ધ દેશો પર પણ ચીનની નજર છે.
દેવા પાછળ ચીનની વ્યૂહાત્મક ચાલ
ચીને માત્ર આર્થિક લાભ માટે જ નહીં, પરંતુ રાજકીય લાભ માટે પણ દેવાનો ઉપયોગ કર્યો છે. રિપોર્ટમાં કહેવાયું છે કે જે દેશોએ તાઇવાન સાથેના સંબંધો સમાપ્ત કરીને ચીન સાથે રાજદ્વારી સંબંધો બનાવ્યા, તેમને ચીને દેવું આપવાનું શરૂ કર્યું. જેમ કે હોન્ડુરાસ, નિકારાગુઆ, સોલોમન ટાપુ, બુર્કિના ફાસો અને ડોમિનિકન રિપબ્લિકને તાઇવાન સાથેના સંબંધો સમાપ્ત કર્યાના ૧૮ મહિનાની અંદર ચીને દેવું આપી દીધું.
ચીન પર દેવાનો સાચો આંકડો છુપાવવાનો આરોપ
Lowy Instituteની રિપોર્ટ મુજબ ચીન પોતાના દેવાનો આંકડો છુપાવે છે. BRI પ્રોજેક્ટ પર ખૂબ ઓછા ડેટા ઉપલબ્ધ છે. ૨૦૨૧માં એક અન્ય રિપોર્ટ AidDataએ અંદાજ લગાવ્યો હતો કે ચીને લગભગ ૩૮૫ અબજ ડોલરનું દેવું આપ્યું છે.
```
