નવી દિલ્હી: વૈશ્વિક અસ્થિરતા અને ભૌગોલિક-રાજકીય તણાવ વચ્ચે, ભારતીય રિઝર્વ બેન્ક (RBI) એ 'સાવચેતીપૂર્ણ આશાવાદ' (cautious optimism) ની લાગણી વ્યક્ત કરી છે. મે ૨૦૨૫ ના RBI બુલેટિનમાં જણાવાયું છે કે ભારત વિશ્વની અગ્રણી અર્થવ્યવસ્થાઓમાં સૌથી ઝડપથી વિકાસ કરતી અર્થવ્યવસ્થા રહેશે અને આ વર્ષે જાપાનને પાછળ છોડીને વિશ્વની ચોથી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનવાના માર્ગ પર છે.
RBI એ પોતાના 'State of the Economy' લેખમાં લખ્યું છે, "મોંઘવારીનો દબાણ ઘણા અંશે ઓછો થઈ ગયો છે અને નાણાકીય વર્ષ 2025-26 સુધીમાં તે લક્ષ્ય અનુસાર સ્થિર થઈ જશે. બમ્પર રબી પાક અને સામાન્ય કરતાં વધુ ચોમાસાની સંભાવના ગ્રામીણ માંગને મજબૂતી આપશે અને ખાદ્ય મોંઘવારીને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદ કરશે."
આર્થિક સ્થિરતા અને રોકાણકારોનો વિશ્વાસ
RBI એ જણાવ્યું છે કે ભારતની અર્થવ્યવસ્થા નાણાકીય, નાણાકીય અને રાજકીય સ્થિરતાથી સુરક્ષિત છે. નીતિ નિર્ધારણમાં પારદર્શિતા, સ્પષ્ટતા અને સતતતા જેવા તત્વો ભારતને રોકાણ અને વિકાસ માટે આકર્ષક બનાવે છે.
બુલેટિનમાં એમ પણ જણાવાયું છે કે ભારત વૈશ્વિક વેપાર પુનઃરચના અને ઔદ્યોગિક નીતિમાં થઈ રહેલા ફેરફારો વચ્ચે એક "connector country" તરીકે ઉભરી રહ્યું છે, ખાસ કરીને ટેક્નોલોજી, ડિજિટલ સેવાઓ અને ફાર્માસ્યુટિકલ્સ જેવા ક્ષેત્રોમાં. યુકે સાથે તાજેતરમાં પૂર્ણ થયેલ ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (FTA) આ દિશામાં એક મજબૂત સંકેત છે.
ભારત-પાકિસ્તાન તણાવથી બજારમાં અસ્થિરતા
જોકે, ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે વધેલા તણાવને કારણે નાણાકીય બજારોમાં થોડા સમય માટે ભારે અસ્થિરતા જોવા મળી હતી. India VIX માં ઝડપથી ઉછાળો આવ્યો, પરંતુ તણાવ ઓછો થવા અને ઘરેલુ મોંઘવારીમાં ઘટાડાને કારણે સ્થિતિમાં સુધારો થયો.
RBI મુજબ, "સ્થાનિક નાણાકીય બજારોમાં સેન્ટિમેન્ટમાં સુધારો થયો છે, જેનો શ્રેય ભારત-પાકિસ્તાન તણાવમાં ઘટાડો, વૈશ્વિક વેપાર પરિદૃશ્યમાં સુધારો અને ઘરેલુ મુદ્રાસ્ફીતિમાં નરમ પડવાને આપવામાં આવે છે."
રોકાણના ક્ષેત્રમાં મોટો ફેરફાર
એક રસપ્રદ ફેરફાર એ છે કે માર્ચ ૨૦૨૫ માં ઘરેલુ સંસ્થાકીય રોકાણકારો (DIIs) નું માલિકી હવે Nifty-500 કંપનીઓમાં વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારો (FPIs) કરતાં વધુ છે. આ સૂચવે છે કે ભારતીય શેર બજારોમાં એક માળખાગત ફેરફાર થઈ રહ્યો છે, જ્યાં મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અને વીમા કંપનીઓ જેવા DII રોકાણકારો બજારને વધુ સ્થિરતા પૂરી પાડી રહ્યા છે.
RBI એ એમ પણ જણાવ્યું છે કે જાન્યુઆરી ૨૦૨૫ થી કરવામાં આવેલી નીતિગત પહેલથી લિક્વિડિટીની સ્થિતિમાં સુધારો થયો છે અને નાણાકીય બજારોમાં સ્થિરતા આવી છે.
આ બધા સંકેતોને જોતાં સ્પષ્ટ છે કે ભારત વૈશ્વિક આર્થિક સંકટો વચ્ચે ન માત્ર પોતાને સ્થિર રાખી રહ્યું છે, પણ તે નવા તકોનો લાભ ઉઠાવવા માટે પણ તૈયાર છે. મજબૂત મેક્રોઇકોનોમિક ફંડામેન્ટલ્સ, સતત નીતિ ઢાંચો અને રોકાણકારોનો વિશ્વાસ ભારતને વૈશ્વિક વિકાસનું એક મુખ્ય એન્જિન બનાવી રહ્યા છે.
```
